Eén geschiedenis
zeven verhalen
Het is 1818. Het gaat niet goed met het Koninkrijk der Nederlanden. Napoleon heeft het land als 'Koninkrijk der Armen' achtergelaten. Een derde van de bevolking is afhankelijk van de hulp van anderen. De sociaal bewogen Generaal Johannes van den Bosch komt als redder in nood met een ambtieus plan om de armoede te bestrijden en richt de Maatschappij van Weldadigheid op. Het begin van een invloedrijke geschiedenis.
Het is 1818
De Maatschappij van Weldadigheid sticht zeven landbouwkoloniën: vijf in Nederland en twee in België. De Koloniën bevinden zich aan de rand van het land op goedkope woeste heidegrond. Als eerste wordt de Proefkolonie Frederiksoord opgericht. Op deze plek in Zuidwest-Drenthe staan 52 boerderijtjes klaar om de arme stedelingen te ontvangen. Hier kunnen ze op werk en onderdak rekenen in ruil voor arbeid op het land.
'Het doel der Maatschappij is hoofdzakelijk om den toestand der armen en lagere volksklassen te verbeteren door aan die mensen arbied, onderhoud en onderwijs te verschaffen en hen uit doen toestand van verbastering op te beuren en tot een hoogere beschaving, verlichting en werkdadigheid op te leiden.'
Vrije Koloniën van Weldadigheid
Na Frederiksoord volgen als snel Wilhelminaoord en Willemsoord. Elke Kolonie is anders maar overal ontstaat een nieuw en gelijksoortig landschap met kenmerkende rechte lanen en waterwegen. De kinderen in deze Vrije Koloniën gaan verplicht naar school en er is een eigen ziekenfonds. Er komen kerken, winkels, scholen en zelfs rustoorden. Met deze sociale voorzieningen loopt de Maatschappij van Weldadigheid 80 jaar vooruit op de rest van Nederland en wordt daarmee beschouwd als de bakermat van onze huidige verzorgingsstaat.
Onvrije Koloniën van Weldadigheid
Voor bedelaars en landlopers die niet uit vrije wil naar het platteland willen verhuizen, worden de Onvrije Koloniën gesticht. Ook weeskinderen vonden hier een plek. In Ommerschans, Veenhuizen en het Vlaamse Merksplas liet Johannes van den Bosch drie gestichten bouwen waar ze verplicht naartoe gestuurd werden om te worden 'verpleegd tot een beter bestaan'. Hadden de bewoners in de Vrije Koloniën uitzicht om als goede burgers terug te keren in de samenleving, die hoop was er in de Dwangkolonie niet.
-
UNESCO Wereld Erfgoed
De Koloniën van Weldadigheid zijn in de zomer van 2021 uitgeroepen tot UNESCO Werelderfgoed. Hiermee erkent het Werelderfgoedcomité van UNESCO de wereldwijde uitzonderlijke en universele waarde van de landbouwkoloniën voor armoedebestrijding in Frederiksoord-Wilhelminaoord, Veehuizen en in de Belgische Kolonie Wortel. Samen vormen ze één transnationaal UNESCO Werelderfgoed. Nog altijd vind je in het unieke gebied veel sporen terug van de Maatschappij van Weldadigheid en het gedachtegoed van Generaal Johannes van den Bosch.
-
European Heritage Label
De Kolononiën van Weldadigheid in Nederland en België hebben het zogenoemde European Heritage Label. Daartoef heeft de Europese Commissie in april 2020 besloten. De Koloniën hebben een belangrijke rol gespeeld in de geschiedenis en cultuur van Europa en in de opbouw van de Europese Unie. Het label moet het wederzijdse begrip tussen Europese burgers vergroten en Europese burgers, in het bijzonder jongeren, meer inzicht geven in het huidige Europa en het gemeenschappelijke cultureel erfgoed.
Luister de podcast Europa om je heen
-
Canon van Nederland
Het unieke verhaal van de Koloniën van Weldadigheid is nauw verbonden met Koning Willem I. Hij was beschermheer van de Maatschappij van Weldadigheid. In de Canon van Nederland heeft Koning Willem I een aparte plek en wordt de geschiedenis van zo'n 200 jaar geleden haarscherp uitgelegd. De energieke Willem, ook wel ‘koning-koopman’ genoemd, spant zich tijdens zijn koningschap met name in om de economie weer tot bloei te brengen. Hij doet dat door in de drie delen van zijn koninkrijk de sterke kanten van de economie te stimuleren
Familie van je?
Meer dan één miljoen mensen stammen af van de in totaal 100.000 armen, landlopers, paupers, verlaten kinderen, wezen en vondelingen die sinds 1818 naar de Koloniën van Weldadigheid werden gestuurd. Ben je ook benieuwd of jouw roots hier liggen? Het zou zomaar kunnen!
Ontdek het op allekolonisten.nl
