Je komt als bezoeker, maar vertrekt als bewonderaar
Stel je een plek voor waar idealen tastbaar zijn. Waar de geschiedenis niet stilligt in vitrines, maar leeft in het landschap, in de rechte lanen, de koloniehuisjes en de verhalen van mensen die hier ooit woonden. Welkom in de Koloniën van Weldadigheid, bijzonder resultaat van het werk van de Maatschappij van Weldadigheid.
Voor velen nog onbekend: in de 19e eeuw was Nederland het toneel van een revolutionair sociaal experiment. Johannes van den Bosch, een visionair met een missie, richtte in 1818 de Maatschappij van Weldadigheid op. In een tijd van armoede en sociale ongelijkheid wilde hij mensen niet straffen om hun armoede, maar hen helpen door werk, scholing en structuur. Zo ontstonden de Koloniën van Weldadigheid, inmiddels UNESCO Werelderfgoed.
Bijzonder aan dit gebied is dat het nergens anders in Europa bestaat: een landschap dat bewust ontworpen werd als sociaal experiment. Lopend door de lanen van Frederiksoord voel je het meteen. Je ziet de originele koloniehuisjes, je wandelt langs bijzondere tuinen. In Museum de Proefkolonie ontdek je hoe het leven hier was – soms zwaar, soms hoopvol, maar altijd doordrenkt van het geloof in vooruitgang. Omringd door drie Nationale Parken (Dwingelderveld, Drents-Friese Wold en Weerribben-Wieden) ligt hier een gebied waar een unieke geschiedenis en een overweldigende natuurbeleving samenkomen.
Voordat ik een aantal jaren geleden werd benoemd als directeur bij de Maatschappij van Weldadigheid, die nog steeds een deel van de Koloniën van Weldadigheid in bezit heeft, kende ik deze geschiedenis niet. Inmiddels heb ik mogen ervaren dat het écht bijzonder is om een bijdrage te mogen leveren aan de instandhouding en verdere ontwikkeling van dit unieke gebied. Dat doen we samen: de inwoners, de betrokken vrijwilligers van onze stichting, een aantal voor ons belangrijke ondernemingen & instellingen en het team van de Maatschappij van Weldadigheid.
Ik weet inmiddels: een bezoek aan de Maatschappij van Weldadigheid is geen terugblik, maar een spiegel. Armoede en sociale ongelijkheid lijken actueler dan ooit. Dat voel je tot in de haarvaten, als je de onlangs geopende uitbreiding, met de expositie ‘Kansarm’, van museum de Proefkolonie bezoekt. Tip: binnenkort is in de net gerestaureerde tramloods een verrassende expositie over transport in de kolonie te bewonderen.
Dus ben je op zoek naar een ervaring die meer biedt dan mooie plaatjes? Kom dan naar de Koloniën van Weldadigheid. Je komt als bezoeker, maar vertrekt als bewonderaar.
Minne Wiersma
Directeur-bestuurder Maatschappij van Weldadigheid
Frederiksoord, 2 september 2025
